Sabit Kıymet Enflasyon Muhasebesi

 

 

 

Mart 2024

---

VIO’da Sabit Kıymet Enflasyon Hesabı ve Sonucu

Sabit Kıymet enflasyon hesabı için Vio Blog kısmında gerekli örnek verilmişti. Bilgi almak için tıklayınız.

Ana menüdeki ‘/Demirbaş/Enflasyon İşlemleri/Demirbaş 2023 sonu Enflasyon Hesabı’ ile hesaplama yapılır ve rapor adımından raporlanır.

 

 

‘Enflasyon İşlemleri’ aslında 2021 ve 2022’de parametre bağlı şekilde açık idi.

2024 için ise zorunluluk halindedir.

2024 için en önce “2023 sonu” itibariyle bir kez hesap yapılmalıdır.

2024 içindeki çeyrek dönemlerde ise normal “Demirbaş amortisman” hesabı esas alınacaktır. Normal demirbaş amortisman hesapları “önce bir önceki döneme göre enflasyon değerlemesi yap, sonra amortisman ayır” kuralına göre işleyecektir.

 

Yurt İçi Üfe Katsayıları

Yurt içi Üretici Fiyat Endeksi (Yİ-ÜFE) katsayıları Vio tarafından düzenli olarak yenilenmektedir. Yİ-ÜFE rakamları TUIK sitesinde her ay itibariyle yayınlanmaktadır. Bu katsayılar Stok, Demirbaş veya başka bazı menkul kıymetler için hesaplama amacıyla ön veri olarak kullanılmaktadır.

 

 

2023 Sonu İtibariyle Enflasyon Hesabı

Sabit Kıymete ait enflasyon hesabında “2023 sonunun bir önceki enflasyonsuz döneme” göre Yİ-ÜFE değerlerinden elde edilen katsayılar yardımıyla hesap yapılır.

 

 

Burada kritik olan konu “Önceki Dönem” belirleme konusudur.

İşletmede hiçbir enflasyon düzeltmesi yapılmamış ise ‘2004 12. Ay” önceki dönem kabul edilir (2004 sonu itibariyle yasal enflasyon yapılmıştı).

2021 veya 2022’de izin verilen enflasyon düzetmeleri yapılmış ise bu sefer anılan hesap dönemi “önceki dönem” kabul edilir.

2023 içinde “Yeniden değerleme” yapılmasına izin verilmişti. İşletme yeniden değerleme yapmış ise bu değerler zaten enflasyona tabi kabul edildiği için önceki dönemin de 2023 12. Ay olması gerekir (Yani 2023 içinde yeniden değerleme yapılmış ise Enflasyon hesabımdaki enflasyon farkı=0 çıkmalıdır).

 

Enflasyon Hesabı

Enflasyon Muhasebesi için Blog yazısında belirtildiği üzere

- Önceki dönem Yİ-ÜFE katsayısı bulunur

- 2023 12. Ay Yİ-ÜFE bulunur

- İkisi oranlanarak taşıma katsayısı bulunur

- Enflasyonsuz önceki dönem bedeli bu katsayı ile çarpılarak Enflasyona göre değerlenmiş bedel bulunur

- Taşıma katsayısı ile değerleme işlemi Sabit kıymet değeri ve Birikmiş amortisman için ayrı ayrı yapılır.

 

Enflasyon Raporu

Enflasyon raporu belirtilen dönem itibariyle alınabilir. 2021 Haziran ve 2022’de uygun olan ayda yapılan Enflasyon hesabı varsa bu adım aynı zamanda geçmiş enflasyon hesaplarını da raporlayacak durumdadır.

 

 

Enflasyon raporunda “enflasyon öncesi” sabit kıymet ve amortisman ile “enflasyon sonrası” sabit kıymet ve amortisman raporlanır. Ayrıca oluşan enflasyon farkları da raporlanır.

 

 

Hesaplanan Sonucun Demirbaşa İşlenmesi

2023 sonu itibariyle enflasyona göre düzeltilmiş Sabit Kıymet ve Birikmiş Amortisman değeri Demirbaş tanımına işlenir. Demirbaş listesinde 2023 itibariyle olan veriler gösterilebilir. Bu bilgiler aynı zamanda Demirbaş Sabit bilgi raporları ile de raporlanabilir.

 

 

Mart 2024 çeyrek hesabında Demirbaş tanımına işlenen “Enflasyona göre düzenlenmiş sabit kıymet” değeri esas alınır. Bu kural sadece 2024 ilk çeyrek için geçerlidir.

Öte yandan Sabit Kıymet ait enflasyon hesabını başka yerde yapan işletmeler olabilir. Demirbaş ‘Toplu Değiştir’ ekranı veya ‘Excelden yükleme’ yoluyla başka yerde hesaplanan değerler sisteme adapte edilir.

 

Sonraki Dönem Sabit Kıymet Hesapları

Normalde “hesaba esas sabit kıymet ve birikmiş amortisman” bir önceki çeyrek döneminden alınır.

2024 yılı ilk çeyrek için özel şekilde Demirbaş tanımına aktarılan 2023 sonu enflasyona göre değerlenmiş bedeller esas alınır. Sonraki dönemlerde ise klasik yöntem ile “bir önceki hesap döneminde oluşan sabit kıymet ve birikmiş amortisman” esas alınır.

 

 

2024 hesaplarında “hesaba esas veri” (sabit kıymet ve birikmiş amortisman) belirlendikten sonra “önceki dönemden bu döneme” enflasyona göre değerleme yapılır.

Bu durum 2023 hesabında olduğu gibi

- Aktif dönem Yİ-ÜFE belirlenir

- Bir önceki dönem Yİ-ÜFE belirlenir

- İkisi oranlanarak “Taşıma katsayısı” elde edilir

- Sabit kıymet ve Amortisman taşıma katsayısı ile değerlenir

- Bu yenilenmiş değerler üzerinden amortisman ayrılır

 

Bu durumda ayrılan amortisman haricinde sabit kıymet ve amortisman için oluşan enflasyon farkının da muhasebeleşmesi gerekir. Vio Amortisman entegrasyonunda bu değerler de muhasebeleşecektir.

 

---

Enflasyon Yİ-ÜFE Enflasyon Muhasebesi Sabit Kıymet Demirbaş Enflasyonu Vio ERP