Yıllık Enflasyon Hesabı

 

 

 

Ocak 2025

---

Yıllık Enflasyon Hesabı

Bu yazı 2024 yılında ara dönemlerde enflasyon hesabı yapılmayan işletmelerde yıllık enflasyon hesabı için hazırlanmıştır.

 

Basit ortalamada hesaplama Yöntemi

Basit ortalamada

EnflasyonKatsayısı = (SonDönemYİÜFE  * 2) / (SonDönemYİÜFE + ÖncekiDönemYİÜFE)

Şeklinde hesaplanır. Ve Önceki dönemdeki değer bu katsayı ile çarpılarak değerlenir.

 

Önceki Dönem ne olmalıdır?

Önceki dönem “Son enflasyon hesabı yapılan” dönem esas alınmalıdır.

2024 içinde Enflasyon hesabı yapanlarda ÖncekiDönem = 2024/Eylül kabul edilirken

2024 içinde Enflasyon hesabı yapmayıp yıllık hesap yapacaklarda ise ÖncekiDönem = 2023/Aralık kabul edilmeldir.

Çünkü anılan dönemler “son enflasyon hesabı yapılan geçici vergi son ayıdır”.

 

Basit Ortalama için Enflasyon katsayısı

2024 Aralık Yİ-ÜFE: 3.746,52

2024 Eylül  Yİ-ÜFE: 3.659,84

2023 Aralık Yİ-ÜFE: 2.915,02

olduğuna göre

2024 içinde Enflasyon hesabı yapan işletmelerde son 3 ay için

EnflasyonKatsayısı = (3.746,52 * 2) / (3.746,52 + 3.659,84) => 1,01170

 

2024 içinde Enflasyon hesabı yapmayan işletmelerde 2024 yıllık

EnflasyonKatsayısı = (3.746,52 * 2) / (3.746,52 + 2.915,02) => 1,12482

Katsayısı üzerinden değerleme yapılmalıdır.

 

Enflasyon Hesap Dönem seçimi

2024 içinde Enflasyon hesabı yapanlar ‘Normal Çeyrek Dönem’ işaretleyerek 2024 Ekim->Aralık seçilmelidir.

2024 içinde Enflasyon hesabı yapmayanlar ise yıllık hesap için ‘2024 tüm yıl’ işaretlemelidir.

Parametrelere (yani 2024 ara dönemde enflasyon hesabı yapılmasına) göre program hatalı seçimi önleyecektir.

Normal dönem seçilse dahi ara dönemde enflasyon hesabı yoksa otomatik yıllık seçilmiş olarak değerlendirilir.

 

 

 

Basit Ortalama Hesabı

2024 içinde enflasyon hesabı yok ise dönem tüm yılı gösterir. Ayrıca Enflasyon katsayısı yıllık basit ortalama olarak alınır.

 

 

Basit ortalamada Yıllık hesap durumunda farklı bir işlem yapılır mı?

Basit ortalama da mantık olarak yıllık hesap ile çeyrek hesapta yöntemsel fark yoktur. Sadece “önceki dönem” farkı vardır. Sonuçların muhasebeleşmesi 2024 Aralık ayına yapılır. 

 

Taşıma Katsayısı nasıl hesaplanır?

Stoklar basit ortalama ile hesaplanabilir. Diğer bir çok hesap normal “Taşıma katsayısı” yöntemi ile hesaplanır.

Normal taşıma katsayı yönteminde Önceki dönem “önceki işlemin ayı” kabul edilir.

Tabi ki bu tarih enflasyona tabi tutulmuş ise en son enflasyon tarihi esas alınır.

TaşımaKatsayısı = BuDönemKatsayı / ÖncekiDönemKatsayı

 

Buna göre 2024 içinde ara dönemde enflasyon yapmayanlarda yıllık olarak

TaşımaKatsayısı = 3.746,52 / 2.915,02 => 1,28525

 

2024 içinde enflasyon yapanlarda son 3 aylık olarak

TaşımaKatsayısı = 3.746,52 / 3.659,84 => 1,02368

bulunur.

 

Ara tarihlerde işleme giren artışlarda

TaşımaKatsayısı = 3.746,52 / AraDönemYİÜFE

Formülüne göre katsayı bulunur.

 

 

Demirbaş Değerlemesi

Demirbaşlarda Amortisman hesabında “Sabit Kıymet ve birikmiş amortisman” değerlenmektedir.

2024 yıl için hesap yapılan durumda bir önceki çeyrek dönemine göre hesap yapılırken 2024 tüm yıllık tek seferde enflasyon hesabı yapılacak ise yıllık taşıma katsayısı ile hesap yapılacaktır (Önceden alınan demirbaşlar için).

Yıl için alınanlarda ise ilgili tarihteki taşıma katsayısı ile hesap yapılır.

 

 

Öte yandan sabit kıymet açısından 2024SonuÜfe / 2023SonuÜfe şeklinde katsayı ile değerleme yeterlidir.

Ancak amortisman açısından iş biraz daha karışıktır.

 

2024 için Yıllık Amortisman değerlemesi ve Enflasyon Farkı

Amortismandaki asıl sorun çeyrek dönemlerde amortisman ayrılması ve her ayrılan amortisman için ayrı değerleme yapılmasıdır.

Yıllık amortisman değerlemesi yapmak için

- 2023 sonundaki değerlenmiş Amortisman 2024AralıkÜfe / 2023AralıkÜfe ile değerlenir

- 2024 Mart için ayrılan Amortisman 2024AralıkÜfe / 2024MartÜfe ile değerlenir

- 2024 Haziran için ayrılan Amortisman 2024AralıkÜfe / 2024HaziranÜfe ile değerlenir

- 2024 Eylül için ayrılan Amortisman 2024AralıkÜfe / 2024EylülÜfe ile değerlenir

Bu 4 hesaplanan rakam toplanarak “4. Çeyrek Enflasyona göre Değerlenmiş amortisman” elde edilir.

3. çeyrekteki birikmiş amortisman ile bu değerlenmiş arasındaki fark Enflasyon Amortisman farkını verir.

 

Son Çeyrek Amortisman Hesabı

Amortisman daima “Değerlenmiş Sabit Kıymet” üzerinden yapılır.

Bu yüzden Sabit kıymetin yıllık değerlenmiş hali esas alınır (2023SonuSabitKıymet * 2024AralıkÜfe / 2023AralıkÜfe).

Değerlenmiş sabit kıymetten tek yıla ait amortisman bulunur (DeğerlenmişSabitKıymet X AmortismanOranı / 100 = BuYılAmortisman).

Bu dönemdeki Değerleme Öncesi Amortisman zaten hazır idi (3. Çeyrek Sonu Bu Yıl birikmiş Amortisman = BuYılÖncekiBirikmiş).

Aradaki fark 4. Çeyreğe ait amortismandır (BuYılAmortisman – BuYılÖncekiBirikmiş).

 

 

 

---

Enflasyon Hesabı Yıllık Enflasyon Hesabı Yİ-ÜFE Basit Ortalama ERP Vio