Kısmi Stok Kontrolü
Mayıs 2022
İşletmelerde, ERP süreçleri üzerine çalışılırken karşılaşılan en büyük konulardan biri stok kontroldür. Stok kontrol işletmelerde farklılık gösteriyor olsa da bütün işletmelerin nihai hedefi, stoklarını doğru bir şekilde takip edebilmektir. Lakin bu süreç düşünüldüğü kadar kolay bir şekilde yapılamamaktadır. Özellikle eğer ki işletmenin birden fazla depolama alanı var ise, her bir depolama alını tek tek kontrol altına alması gerekmektedir. ERP sistemlerinde stok kontrolü sağlamak adına depoları negatife düşürülmesine izin verilmeyerek, ERP sistemi üstünden işletmeye bir kontrol noktası konulmaktadır.
VİO sisteminde de “Stok Genel Parametreleri” içerisindeki negatif stok parametresi bu işe yaramaktadır. Bu parametre ile her ne kadar sistem içerisinde kontrol noktası konulmuş olsa da özellikle çok depolama alanı olan işletmelerin aynı anda tüm depolama noktaları üzerine çalışmaları süreci yorucu bir hale getirmektedir. Bu sebeple nihai hedef olarak bütün depolama alanlarında stoklar doğru olması değiştirilmeden, bu süreç periyotlara bölünebilmektedir.
“Stok Genel Parametreleri” içerisinde ki “Bazı Depolarda Stok Kontrol Yapma” parametresi, negatif stok kontrolünün belirli depolar için devre dışı bırakılabilmesi sağlanmaktadır.
Bu parametre işaretlendikten sonra Stok Yer Listesinde yer alan depolama alan tanımları içerisinde hangi alanda stok kontrolü uygulanacak hangi alanda uygulanmayacak olduğu ile ilgili belirteç bulunmaktadır.
Bu şekilde stok kontrol uygulaması depo bazlı ayrılarak, belirli periyotlara bölünebilir.
Uzun soluklu çalışmalar açısından belirli periyotlarda ilerlemek süreci hem daha sağlıklı hem de daha kolay hale getirecektir.
Negatif Stok ve Kısmi Ne gatif Stok Kontrolünün Çalıştığı Bölümler
Negatif stok ve kısmi negatif stok kontrolü çalışma mantığı açısından aynıdır. Kısmi negatif stok parametresinin ekstra sağladığı özellik ise stok kontrolü sadece belirlenen depolarda yapmasıdır.
Stok kontrol sistem içerisinde stok ile ilgili bütün hareketlerin olduğu bölümlerde yapılmaktadır. Stok hareketi sırasında ilgili stok negatife düşecekse eğer, seçilen parametreye göre kullanıcı sadece uyarılır ve fiş kaydına izin verilir ya da tamamen kayıt yapılması engellenir.
Stok kontrolün uygulandığı bölümler aşağıdaki şekildedir;
- Stok transfer hareketleri
- Satış İrsaliye ve Fatura
- Üretim çıkış fişleri (İş emri başlatırken veya Manuel çıkış)
- Üretim fişleri
- Stok Virmanı
- Diğer Çıkış fişleri
Stok Hareketlerinde Kısmi Stok Kontrol
Stok hareketleri sırasında kısmi stok kontrol uygulaması devreye alındığında, satış fatura, üretim çıkış fişi gibi doğrudan çıkış yapılan adımlarda sadece belirlenen depolarda stok kontrol yapılır diğer depolarda yapılmaz.
Öncelikle Fatura giriş ekranında sağ taraftaki dikey kırmızı çizgi “Negatif stokun kapalı olduğu” yani çıkışa ait stok miktarının kontrol edileceğini belirtir. Satır bazında stok kontrol yapılmasına rağmen kaydetme anında yetersiz satırlar için uyarı verilir.
Resimdeki örnekte detayda yer kodu seçilmiş ve 1. satırda yer kodu ‘A’, 2. satırda ise ‘HM’ ambarı seçilmiştir. Yazılan stoklar her iki depoda negatif miktarlı olmasına rağmen 2. satırdaki HM ambarında stok kontrol istenmediği için kaydetme anında sadece 1. satır için uyarı verilmiştir.
Üretim fişlerinde de fatura benzeri stok kontrol uygulanır. Yine bir dikey kırmızı çizgi ile stok kontrolün açık olduğu gösterilir. Faturada çıkışlar elle verilmesine rağmen üretimde genelde üretim formülünden formülize çıkış yapılır ve miktarlar revize edilir.
Formülize çıkışta Vio Üretim sistemi “mümkün olduğunca gerçek stok miktarına uygun” şekilde hareket eder. Miktar yetmediği zaman kısmi stok kontrol mantığına dönülür. Bu amaçla
- Gerekli olan hammaddenin çekileceği depodaki Lot numarası ve varsa Renk, Desen gibi ek özellik miktarlarına bakılır. Buralardan miktar karşılaması yapılır
- Yetmez ise genelde stokun Tavsiye yer koduna bakılır
- Tavsiye yer kodu için “stok kontrol yapılmaz” işaretli ise tavsiye yer kodu için kalan miktar çıkışı yapılır
- Tavsiye yer kodu için stok kontrol yapılacak ise zaten yetersiz stok miktarı olduğu için kalan miktar kırmızı renkle gösterilir
- Bu durumda yetersiz miktar için uygun yerden harcama yapılması gerekir
- Fiş kaydı anında tüm hammadde çıkışları için yeniden stok miktar kontrolü (sadece stok kontrole esas olan ambarlar) yeniden yapılır
Örnekte bir üretim formülü verilmiş ve hammaddenin çekileceği tavsiye ambarlar gösterilmiştir.
Üretim fişinde ilgili formülize üretim sonunda gerekli hammadde ve tavsiye yerleri için lot açısından miktarı olanlardan karşılama yapılmış sonra yetersiz olan kısım kırmızı renkte gösterilmiştir. 2. Stok için tavsiye yeri olan “HM” ambarında zaten miktar negatiftir. Buna rağmen bu ambarda stok kontrol istenmediği için gerekli miktara uyarı verilmemiştir. Kaydetme anında da HM ambarındaki stok için yine uyarı verilmeyecektir.
Girişlerde Stok Kontrol
Her ne kadar Stok kontrol sadece çıkışlarda yapılması gerektiği halde Vio sisteminde ayrıca giriş anında da stok kontrol yapılır.
Normalde yeni giriş kaydında stok kontrol anlamsız olmasına rağmen fiş üzerinde değişiklik yapılarak miktarın azaltılması, Stok veya deponun değiştirilmesi, ya da giriş fişinin silinmesi durumunda ilgili stokun miktarı negatife düşebilir. Buna benzer durumları önleyebilmek amacıyla
- Stok Giriş adımları
- Alım İrsaliye/Fatura adımları
da Stok kontrola tabi tutulmuştur. Girişlerde stok kontrol “fişin eski halindeki rakamlar stoklardan düşülse” ve “fişin yeni halindeki rakamlar stoklara eklense” mantığı ile yapılır ve miktarı negatife düşenler için uyarıda bulunulur.
Sonuç
Kısmi stok kontrol uygulaması özellikle çok depolu tesislerde bütün depoların stok kontrolü sağlanmasından önce önemli olan depolarda stok kontrol yapılarak işi aşamalara parçalamayı sağlar. Tabi ki nihai hedef tüm depoların stok kontrolünü sağlamak olacaktır. Fakat özellikle stok kontrolü zayıf işletmelerin stok kontrolünü tamamen devreye alması işletmeyi yoran bir süreç haline dönüşebilir. Bu kapsamda kısmi depolu stok kontrol ile öncelikle kontrol altına alınması gereken depolar tamamlanır daha sonra diğer depolara geçilebilir. Bu durum aynı zamanda süreci hızlandırabileceği gibi süreç içerisinde oluşacak olan hatalarında önüne geçecektir.
Stok Kontrol Kısmi Stok Kontrol Negatif Stok Depo Kontrolü ERP Stok Kontrolü Vio
