NETTEN BRÜTE HESAPLAMA KURALLARI
NETTEN BRÜTE HESAPLAMA KURALLARI
Brüt ücretten, net ücrete hesaplamanın yasal kuralı vardır. Ancak tersine bir hesap yapmanın kuralı yoktur. Kanun koyucu ücretin brüt olacağı varsayımı ile kural koymuştur. Netten brüte hesaplama sadece işverenlerin istediği bir durumdur.
Sadece brütten nete hesaplama kuralının olması nedeniyle netten brüte hesap yapılırken en basit anlamda şunlar yapılır.
- Önce bu neti verebilecek tahmini bir brüt rakam belirlenir, rakamın doğru olması beklenmez.
- Verilen brüt rakamdan brüt->net hesabı ile net ücret bulunur.
- Net hesabı istenen sonucu vermiş ise brüt belirlenmiş olur.
- İstenen net ile tahmini brütten hesaplanan net arasındaki fark belirlenir.
- Bu net farkı doğuracak tahmini bir brüt rakam belirlenir, önceki brüte eklenir. (Net terse istenin üzerine çıkmış ise brütten çıkarılır)
- 02 nolu adıma dönülerek Yeni brüt üzerinden işleme (iter asyön) devam edilir.
- 02 nolu adıma dönme işlemi tahmini 20 defa gerçekleşiyorsa sonsuz döngüye girildiği varsayılacaktır. Mesaj vererek tam net tutturalamadan (tahmini 1 kuruş farkla) işlem sona erdirilir.
Neti verebilecek tahmini bir brüt rakam” ifadesi hesaplamadaki en kritik durumdur. Bunu verebilecek sihirli bir oran döngüyü en aza indirerek hesaplamada zaman tasarrufu sağlar.
2021 itibariyle asgari ücretli bir kişinin brütü 3.577,50 iken AGİ hariç neti 2.557,59 AGİ dahil neti ise (Bekar için) 2.825,90 olur.
Tersine orantı yaparsak;
- AGİ hariç net verilmiş ise 3.577,50 / 2.557,59 => Brüt elde etme oranı 1,39878
- AGİ dahil net verilmiş ise 3.577,50 / 2.825,90 => Brüt elde etme oranı 1,26597 olarak belirlenir.
Öte yandan bu hesap vergi kademesi ilk %15 iken hesaplanan bir değerdir. Şüphesiz ki %20, %25 vergi kademesine geçince bu oran değişir. Ek olarak brüt bulma çarpanı hesabında BES kesintisi ve çalışanın özürü varsa sakatlık indirimi gibi durumlar hiç gözönüne alınmamıştır. Ancak brüt elde etme oranı ile elde edilen rakam zaten “tahmini” bir rakamdır ve brütten nete hesap yapılarak istenen net ile aradaki farka göre yeniden iterasyona (farkı küçülten sürekli döngüye) devam edilmelidir.
Öte yandan yukarıda verilen hesaplama algoritması bazen net rakamda tahmini 1 kuruşluk farkın dağıtılamaması gibi özel bir sorun nedeniyle sonsuz döngüye girebilir. Bu durum genelde kümüle vergi matrahının vergi dilimi atlama zamanına gelmesi ya da “her ara değerin kuruşa yuvarlanması” nedeniyle istenen sonuca bir türlü ulaşılamayabilir.
Örnek1: AGİ hariç net 3.000 tl alan kişinin brüt rakamı nedir
OlasıBrüt = 3.000 X 1,39878 => 4.196,34
SGKPrim: 4.196,34 X %14 => 587,49, İşsizlik: 4.196,34 X %1 => 41,96
Vergi: (4.196,34 – (587,49 + 41,96)) X %15 => 535,03, Damga: 4.196.34 X %0.759 => 31,85
AGİ Hariç net: 4.196,34 – (587,49 + 41,96 + 535,03 + 31,85) => 3.000,01 Yani 1 kuruş farkla istenene ulaşıldı
1 kuruş fark için OlasıBrüt ne kadar azaltılmalıdır sorusu için yine aynı çarpan kullanılır. 0,01 X 1,39878 => yine tahmini 1 kuruş bulunur (Ücrette kuruştan daha aşağı rakam verilemeyeceği için)
Yeni OlasıBrüt = 4.196,34 – 0,01 => 4.196,33 (Yeni net istenenden fazla çıktığı için brüt azaltılmalıdır)
Yeni OlasıBrüt ile aynı hesaplar yeniden yapılırsa YeniNet 3.000,00 yani tam istenen sonuç elde edilir
Demek ki 4.196,33 olması gereken brüttür. Anılan net’e ayrıca AGİ eklenir.
Net rakamın AGİ hariç net mi yoksa AGİ dahil net mi olacağı işveren ile çalışan arasındaki anlaşmaya bağlıdır. AGİ devletin verdiği bir kazanç olduğu için genelde AGİ hariç netten bahsedilir.
Netten brüte hesapta özellikle özürlü durumu başta olmak üzere çalışana verilen bazı kazançlar aksi belirtilmedikçe korunur. Ancak işveren ile çalışanın anlaşmasına göre özürlü indirimi sonrası net ücretten de bahsedilebilir.
Özürlü kazancının korunması gerekirse (varsayılan olarak bu şekildedir) önce özür yok kabul edilir.
Netten brüte hesap yapılarak istenen brüt rakam bulunur. Daha sonra özür durumu belirtilerek yeni brüt rakamdan net rakam hesaplanır. Özür durumu nedeniyle oluşan ek kazanç nedeniyle belirtilen net rakamdan daha yüksek bir rakam elde edilir.
Örnek2: AGİ hariç net 3.000 tl alan kişi vergi açısından 1. derecede sakatlık indirimi ve özürlü vergi indirimi varsa
OlasıBrüt = 4.196,33 bulunur (Önceki örnekte özürsüz kişi için hesap yapılmış idi).
Bu brütten özürlü indirimleri ile hesap yapılırsa AGİ hariç net 3.225 TL elde edilir.
Yani özürlü olmak nedeniyle istenen netin 225 TL fazlası verilir.
Not: Bu durum çalışan ile işveren arasındaki anlaşmaya bağlıdır. Net ücretin tüm muafiyetler sonrası elde edilecek net olacağı anlaşmada belirtilmiş ise elde edilecek net ücret 3.000’de kalacaktır.
Özürlü için SGK açısından çalışana bir indirim yoktur. Sadece işveren primi açısından indirim vardır. Yani devlet özürlü kişiyi çalıştırması nedeniyle işverenin ödeyeceği ek katkının bir kısmını kendisi karşılar. Vergi açısından ise çalışanın ödeyeceği verginin bir kısmı muaf tutularak çalışanın daha az vergi ödemesi yani eline daha fazla net para geçmesi sağlanır.
Bkz: Brüt ücretten AGİ Hariç Net hesabı
Bkz: AGİ (Asgari Geçim İndirimi) hesabı
Bkz: İlave AGİ hesabı
Bkz: BES (Bireysel Emeklilik Sigortası) hesabı
Bkz: Vergi Kesintisi hesabı
Netten Brüte Brüt Hesabı Net Ücret Bordro Ücret Hesabı Vio
