2023 Yeniden Değerleme İşlemleri
Nisan 2023
Yeniden Değerleme Gereksinimi
2023 yılından itibaren Sabit Kıymetler için Yeniden değerleme olanağı getirildi.
Aşağıdaki Soru ve yanıtlar aynı zamanda Vio’nun çözümünü de önemli ölçüde açıklamaktadır.
Soru ve Yanıtlar
Soru: Yeniden Değerleme ne işe yarar?
Yanıt: Sabit kıymetin ve Amortismanın (Yani Sabit kıymetin gidere atılan kısmının) değerlenmiş hali gideri arttıracağı için karı azaltır. Enflasyonist ortamda değerleme karı azaltarak daha az vergi verilmesini sağlar.
Soru: Yeniden Değerleme zorunlu mudur?
Yanıt: Hayır. İsteğe bağlıdır. İstemeyen firmalar değerlemeyi yapmayabilirler.
Soru: Yeniden değerleme yapmak avantajlı mıdır?
Yanıt: Öncelikle her değerleme sabit kıymeti ve gidere atılan amortismanı arttırdığı için karı azaltır ve daha az vergi ödenmesini sağlar. Bu yüzden değerleme tercih nedenidir.
Ancak işletmenin mali yapısı açısından bu soruya işletme SMMM’sinin yanıt vermesi daha doğrudur. Vio grubu olarak sadece olayın detaylarını ortaya koymaya çalışıyoruz. Bu sorunun yanıtında işletmenin daha önceden enflasyon düzeltmesi yapıp yapmadığı kilit rol oynar.
Soru: Geçmişte Enflasyon Düzeltmesi yapılması yeniden değerlemeyi etkiler mi?
Yanıt: Evet. 2021 Mayıs sonu ve 2022 Eylül veya Aralık sonunda olmak üzere iki defa enflasyon düzeltmesi yapılma olanağı verilmişti. Bunu yapan işletmeler zaten Sabit kıymet ve Amortismanı güncel değere getirmiştir. 2023 Yeniden değerleme için 2022 sonu Sabit Kıymet ve Amortisman gözönüne alınacaktır. Enflasyon düzeltmesi yapılmış ise şüphesiz ki bu yıl daha yüksek rakamdan Amortisman ayrılacağı için daha avantajlıdır.
Soru: Hala Enflasyon Düzeltmesi yapılabilir mi ?
Yanıt: Bu yazı Nisan 2023 başında hazırlanmıştır. 2022 Kurumlar vergisi hala ve verilmediği için hala enflasyon düzeltmesi yapılabilir. Ancak yapılan düzeltmenin %2’lik kısmı vergi olarak ödenmelidir. Ek vergi yükü doğacağı için Enflasyon düzeltmesine karar vermek işletmenin kendi iç sorumluluğundadır. Oysa 2023 için geçerli olan Yeniden değerleme ek bir vergi doğurmaz.
Soru: 2023’de değerleme yapılmaz ise bir kayıp yaşanır mı?
Yanıt: Teorik olarak Hayır. 2024’de Enflasyon Muhasebesi zorunlu hale gelecektir. Ve 2023 sonu itibariyle en son Enflasyon Muhasebesi veya düzeltmesi yapılan dönemden bu yana enflasyon düzeltmesi bir kezliğine yapılacaktır. Şu an yapılmayan değerleme bu Enflasyon Muhasebe düzeltmesi ile telafi edilir. (Not: Hiç enflasyon düzeltmesi yapılmamış ise 2004 yılı sonundan itibaren, Enflasyon düzeltmesi yapılmış ise 2021 veya 2022 enflasyon döneminden itibaren 2023 sonuna kadar enflasyon düzeltmesi bir kezliğine yapılacaktır).
2021 ve 2022’de zaten bir de enflasyon düzeltmesi yapılmış ise 2022 için değerleme yapılmasının pek önemi yoktur. Sadece Gider oluşturma zamanı değişmiş olur. (İşletme karlı durumda olacak ise vergiyi azaltmak için değerleme yapılabilir). 2022 içinde değerleme yapılarak daha yüksek gider oluşturulur. 2022 yeniden değerleme yapılmaz ise 2023 sonu enflasyon muhasebesi işlemlerinde 2022’ye ait amortisman enflasyon farkı zaten aynı anlama gelecektir.
Yine de bu konulara işletme SMMM’si karar vermelidir.
Soru: 2024’de Enflasyon Muhasebesi niye zorunlu olacak?
Yanıt: Son 3 yılın enflasyon oranı toplam %100’ü aşarsa enflasyon Muhasebesi zorunlu hale gelir. 2021 ve 2022’den enflasyon oranlarına bakınca 2023’de yüksek bir deflasyon (yüksek bir negatif enflasyon, fiyatlarda çok büyük düşme) olmadığı sürece enflasyon Muhasebesi yapılması kanunlara göre bir zorunluluktur.
Soru: Yeniden Değerleme yapılacak ise yöntemi nasıldır?
Yanıt: Referans alınan 2022 yılı sonuna getirilmiş Sabit Kıymet ve Birikmiş Amortisman baz alınarak hesap yapılır. Her 3 ay bitiminde ‘2023 Yılbaşından itibaren kümüle değerleme oranı‘ açıklanır (Örnek: Mart sonu %18 ise 3 aylık enflasyon %18’dir. Haziran sonu %35 ise toplam 6 aylık enflasyon %35 demektir). 2022 sonundaki Sabit kıymet ve Birikmiş Amortisman ilgili çeyrek dönem değerleme oranınca arttırılır. Amortisman değerlenmiş değer üzerinden yıllık olarak hesaplanır. Bu yıl önceki çeyrek amortismanlar düşülerek bu çeyrek için amortisman belirlenir.
Soru: Her Sabit Kıymet için değerleme yapılabilir mi?
Yanıt: Hayır. Kur Farkı ve Faiz giderleri için değerleme yapılamaz. Gayrimenkuller ise “bir seferliğine” değerlemeye tabi tutulabilir. Diğer Menkul veya Binek otolar yıl boyunca sürekli değerlemeye tabi tutulabilir
Soru: Vio’nun değerleme olması/olmaması konusunda çözümü var mı?
Yanıt: Evet. Vio Demirbaş Sisteminde Demirbaş Parametrelerinde “Yeniden Değerleme yapılır” seçeneği işaretlenmedikçe işletmenin değerleme yapmak istemediği kabul edilir.
Demirbaş tanımında ise “Değerleme yapılır” seçeneği işaretlidir. Genel Parametrelerde değerlemeye izin verilmiş ise teorik olarak tüm demirbaşlar değerlemeye tabi kabul edilir. İstenmeyen Demirbaşlarda “Değerleme yapılır” seçeneği kaldırılarak yeniden değerleme yapılması önlenir.
Soru: Değerlemenin Muhasebeleşmesi nasıl yapılır?
Yanıt: Sabit kıymet (Demirbaş) ve Amortisman değerlemesi yıllıktır. Oysa Muhasebeleşme çeyrek dönem bazında yapılır. Vio yıllık Sabit kıymet ve Amortismanın yıllık değeri haricinde bir önceki çeyrek döneme göre farkını da raporlar. Bu farklar mahsup olarak Muhasebeye işlenecek rakamları verir.
2023 Sabit Kıymet Yeniden Değerleme YDO Amortisman Enflasyon Düzeltmesi Enflasyon Muhasebesi ERP Vio
